‘จะรักใครทำไมแสนยากเย็น’ สำรวจการกดทับที่ทำให้เรื่องรักช่างซับซ้อนใน แฟลตเกิร์ล ชั้นห่างระหว่าง เ ร า

“คนอย่างพี่ไม่กล้าคิดเรื่องความรักหรอก”

.

เป็นหนึ่งในประโยคที่น่าสนใจที่สุดจากความสัมพันธ์ของตัวละครในภาพยนตร์เรื่อง “แฟลตเกิร์ล ชั้นห่างระหว่าง เ ร า” ภาพยนตร์ค่าย GDH ที่กำลังขึ้นแท่นยอดรับชมอันดับ 1 บน Netflix ประเทศไทย กำกับโดย ‘แคลร์ - จิรัศยา วงษ์สุทิน’ ว่าด้วยความสัมพันธ์สุดซับซ้อนของ ‘เจน’ (แฟร์รี่ - กิรณา พิพิธยากร) และ ‘แอน’ (เอินเอิน - ฟาติมา เดชะวลีกุล) เด็กสาวสองคนที่เป็นเพื่อนมากกว่าเพื่อน ใช้ชีวิตอาศัยอยู่ที่แฟลตตำรวจ วันหนึ่ง ‘อาตอง’ (บอย - ปกรณ์ ฉัตรบริรักษ์) ตำรวจหนุ่มได้ย้ายเข้ามาอยู่ที่นี่และเริ่มตีสนิทด้วย ความสัมพันธ์ของสองเพื่อนจึงเริ่มสั่นคลอน นอกจากนี้ ทั้งสองยังต้องเผชิญหน้ากับปัญหาเรื่องเวลาการอยู่แฟลตของแอนที่ค่อย ๆ นับถอยหลังน้อยลง

.

แค่เพียงเรื่องย่อก็ชวนสับสนวุ่นวายตามสไตล์ Coming of age แล้ว จึงไม่น่าแปลกใจเลยที่ ‘ประเด็นความรัก’ ของตัวเอกในเรื่องจะตกในสถานการณ์กลืนไม่เข้าคายไม่ออก โดยเฉพาะเมื่อผู้กำกับตั้งใจจะสื่อสารเนื้อหาการก้าวข้ามผ่านวัยในมุมมองวัยรุ่นหญิง และขยี้ทั้งหมดผ่านโลกที่ทุกอย่างถูกกำหนดด้วยชนชั้น ระหว่างความฝัน ฐานะ และความรัก วันนี้คอลัมน์ Critique Critic จึงอยากพาทุกคนมาร่วมวิเคราะห์กันว่า อะไรคือเหตุผลที่ทำให้สองแฟลตเกิร์ลพูดไม่ออกบอกไม่ถูกเรื่องความรัก หรือจะเป็นเพราะ ‘ชั้นของแฟลต’ ที่กดทับพวกเธอไว้

.

(บทความนี้มีการเปิดเผยเนื้อหาสำคัญของภาพยนตร์)

.

เจนและแอนต่างเป็นตัวละครที่มีความรักให้กันและกันทั้งคู่ แต่กลับไม่มีใครเลือกที่จะหันมาคุยเรื่องนี้อย่างจริงจัง ต่างคนต่างเก็บความรู้สึกที่ตัวเองมีไว้ในใจ จนกระทั่งการมาของอาตองที่ทำให้พวกเธอตัดสินใจมาคุยกัน เพื่อรักษาความสัมพันธ์ไม่ให้พังลง ซึ่งมีเหตุผลสำคัญที่ทำให้ก่อนหน้านี้ทั้งสองเลือกที่จะไม่พูดคุยถึงเรื่องความรักกัน ก็เป็นเพราะ ‘สภาพแวดล้อมที่เติบโต’ 

.

• ความไม่แน่ใจในเพศและความรัก •

.

สภาพแวดล้อมที่แฟลตนี้เต็มไปด้วย ‘Femininity’ (ความเป็นหญิง) เพราะตำรวจที่นี่ไม่ค่อยอยู่แฟลตกัน เนื่องจากต้องออกไปปฏิบัติหน้าที่ ดังนั้นที่แฟลตจึงเหลือเพียงแค่กลุ่มภรรยาและลูกของตำรวจเท่านั้น และเกิดเป็นกลุ่มสังคมขึ้นมา เมื่อเจนและแอนโตมาด้วยกันในฐานะเด็กหญิงสองคนที่นี่ จึงเกิดความผูกพันอย่างลึกซึ้งและเกิดความรู้สึกที่ดีต่อกัน แต่ทั้งสองก็ยังไม่แน่ใจนักว่านี่เป็นความรู้สึกของตัวเองจริงมั้ย เป็นความรู้สึกห่วงใยแบบเพื่อนหญิงทั่วไปหรือเป็นความสัมพันธ์แบบคนรักจริง ๆ พวกเธอจึงเลือกที่จะไม่เผยความรู้สึกของตัวเองออกไป นอกจากนี้ ทั้งเจนและแอนต่างมีความรู้สึกดี ๆ ให้กับอาตองในช่วงเวลาหนึ่ง จึงเกิดความสับสนในตัวเอง นำไปสู่ฉากที่ทั้งสองจูบกันเพื่อค้นหาว่าตัวเองรู้สึกอย่างไรกันแน่

.

หากลองวิเคราะห์ตัวละครผ่าน ‘SOGIESC’ หรือกรอบแนวคิดที่ใช้ในการอธิบายความหลากหลายของอัตลักษณ์ทางเพศ จะพบว่า ‘Sexual Orientation’ (รสนิยมทางเพศ) ของตัวละครทั้งสองไม่ได้มีแค่ต่อเพศใดเพศหนึ่งเท่านั้น ถึงแม้เจนจะถูกเพื่อนเรียกว่าทอมหรือแอนที่ถูกเข้าใจว่าเป็นผู้หญิงก็ตาม เพราะรสนิยมทางเพศของมนุษย์ไม่ได้ถูกตีกรอบด้วยเพศหรือค่านิยมสังคม แต่ทว่า ‘ความรักเป็นเรื่องของความรู้สึก’ ดังนั้นเราจึงไม่ควรปล่อยให้กรอบความคิดมากั้นขวางตัวเองจากความรู้สึกที่มี

.

• ครอบครัวและฐานะชนชั้นกั้นขวางความสัมพันธ์ • 

.

ฐานะทางการเงินของครอบครัวเจนและแอนมีความแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง เจนมีแม่เป็นคนปล่อยเงินกู้ประจำแฟลต ฐานะดี และยังมีสามีเป็นตำรวจ ในขณะที่แอนมีแม่เป็นลูกหนี้ฐานะยากจน สูญเสียสามีขณะปฏิบัติหน้าที่ และยังมีลูกให้เลี้ยงอีก 4 คน ด้วยความแตกต่างกันขนาดนี้ ทำให้ความสัมพันธ์​ของสองเพื่อนมีความไม่สู้ดีนัก เพราะเจนยังต้องคอยทวงหนี้จากแอนให้กับแม่ตัวเองอยู่บ่อย ๆ ซ้ำร้ายบางครั้งแอนก็ต้องมาทำงานบ้านใช้แรงงานให้กับแม่ของเจนเพื่อหาเงิน แอนจึงรู้สึกกระอักกระอ่วนทุกครั้งที่คิดจะเดินหน้าความสัมพันธ์หรือตอบรับการยื่นมือช่วยเหลือจากเจน

.

ไม่เพียงเท่านั้น ด้วยฐานะทางการเงินของครอบครัวแอนที่ขาดแคลน ทำให้เธอต้องแบกรับภาระหน้าที่หลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการเรียน การช่วยแม่เลี้ยงน้อง การรับจ้างรีดผ้าที่แฟลต ทำให้แอนไม่มีเวลาคิดเรื่องความรักอย่างจริงจังได้

.

จากสภาพแวดล้อมข้างต้น ทำให้เจนและแอนมีความฝันที่แตกต่างกันโดยสิ้นเชิง เจนมีความฝันอยากจะอยู่ที่แฟลตนี้ตลอดไปกับคนที่เธอรักอย่างแอน เพราะว่าเธอมีเพียบพร้อมทุกอย่างแล้ว ทั้งฐานะการเงินที่ดี ผองเพื่อนที่ผูกพัน หากได้มีคนรักอยู่ด้วย ชีวิตของเจนคงมีครบดีทุกอย่าง ในทางกลับกัน แอนมีความฝันที่อยากจะออกจากแฟลตนี้ให้ได้ ไปเริ่มต้นชีวิตใหม่แล้วทำอาชีพในฝันอย่างแอร์โฮสเตสด้วยการใช้สกิลภาษาที่เธอมี เธอไม่อยากอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ไม่ต่างจากคุกแบบนี้อีกต่อไป ฐานะการเงินที่ไม่ดี มีแม่ติดพนัน มีน้องและภาระงานที่ต้องรับผิดชอบอีกมาก 

.

สรุปได้ว่า แอนเป็นเด็กสาวที่มีทั้งความสามารถและความฝัน แต่กลับไม่สามารถออกไปใช้ชีวิตดั่งใจต้องการ เพราะต้องถูกผูกไว้กับคำว่า ‘กตัญญู’ ที่แม่ของเธอมักถามหา แม้ว่าแอนจะช่วยเหลือแม่ตลอดอยู่แล้ว ทั้งช่วยแม่รับจ้างรีดผ้าและคอยเลี้ยงน้องให้ ขณะที่แม่ของเธอเอาแต่ติดพนันและหนีหนี้ ทำให้ความกตัญญูในเรื่องเกิดข้อกังขาขึ้นมาว่า เลี้ยงลูกไว้เพียงแค่เพื่อใช้แรงงานเท่านั้นหรือไม่ ยิ่งโดยเฉพาะข้อสังเกตที่ว่า ครอบครัวนี้มีลูกเยอะทั้งที่มีสภาพการเงินไม่พร้อม ถ้าเป็นเช่นนั้นจริง แอนก็ตกอยู่ในสถานการณ์ที่น่าขมขื่นมาก ๆ เพราะเธอจะไม่มีทางได้มีชีวิตของตัวเอง ยิ่งเรื่องความรักคงไม่ต้องพูดถึง ซึ่งเรื่องแบบนี้ไม่ควรเกิดขึ้นกับใครทั้งสิ้น ทุกคนสมควรที่จะได้มีคุณภาพชีวิตที่ดีและมีอิสรภาพในการใช้ชีวิตของตัวเอง

.

• สายตาที่จับจ้องและผลักไสจากสังคม • 

.

สำหรับค่านิยมของผู้คนที่แฟลตนี้ยังคงฝังรากลึกด้วยความอนุรักษนิยมสูง เห็นได้จากชุดความคิดที่

เหล่าผู้พักอาศัยในแฟลตยึดถือ เช่น การมีภาพจำว่า ผู้หญิงต้องเรียบร้อย ต้องดูแลตัวเอง ต้องอดทน ต้องแต่งงาน และอื่น ๆ ดังนั้นการที่เจนและแอนจะออกมาพูดเรื่องความรักกันอย่างเปิดเผยที่นี่จึงไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะจะถือได้ว่า เป็นการทำตัวหลุดจากกรอบภาพจำของผู้หญิง ไม่ต่างอะไรไปจากตำหนิของสังคม และอาจนำไปสู่การถูกสังคมจับผิดและตีฉินนินทากันทั่วแฟลตอย่างรวดเร็ว เหมือนกับข่าวความสัมพันธ์ระหว่างแอนและอาตอง

.

เมื่อวิเคราะห์ผ่านมุมมองสังคมวิทยา จะพบว่า ปัญหานี้เกิดขึ้นจากการที่สถาบันทางสังคม ไม่ว่าจะเป็น หลักสูตรการศึกษา ครอบครัว คนรอบข้าง หรือสื่อต่าง ๆ ได้ร่วมกันประกอบสร้างชุดความจริงเรื่องอัตลักษณ์ทางเพศขึ้นมาเพียง ‘หนึ่งเดียว’ มีเพียงแค่ภาพของชายหญิงในอุดมคติ และปัดความหลากหลายอื่น ๆ ที่นอกเหนือทิ้งให้กลายเป็นอัตลักษณ์ชายขอบ จนสังคมขาดการโอบรับความหลากหลาย และเกิดการรังเกียจเหยียดอะไรก็ตามที่ต่างจากตัวเอง ทั้งที่ในความเป็นจริงแล้ว สังคมเราเปี่ยมไปด้วยความหลากหลาย และไม่มีใครควรถูกผลักไสออกไปเพียงแค่เพราะไม่ตรงกับจากค่านิยมสังคม

.

จากทั้งหมดนี้จะเห็นได้ว่า ผู้กำกับได้สอดแทรกประเด็นการกดทับสุดดาร์กไว้ในภาพยนตร์เพียบ และนี่ก็คือเรื่องราวจริงที่เธอได้หยิบจากชีวิตวัยเด็กมาเล่า ถือเป็นการตีแผ่ความจริงอันโหดร้ายในสังคมเรื่องชนชั้น ความฝัน และความรัก ผ่านมุมมองของเด็กสาวที่กำลังเติบโตได้เป็นอย่างดี เรื่องราวที่ไม่มีใครควรจะต้องมาเผชิญ แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่ายังมีเหตุการณ์น่าเศร้าเช่นนี้เกิดขึ้นอยู่ทุกวัน สำหรับใครที่อยากรับชมเรื่องราวการตีแผ่ชีวิตที่สังคมแฟลตนี้ สามารถชม ‘แฟลตเกิร์ล ชั้นห่างระหว่าง เ ร า’ ได้แล้ววันนี้บน Netflix

.

ส่วนใครที่ได้รับชมภาพยนตร์แล้ว มาแลกเปลี่ยนกันที่ใต้คอมเมนต์ได้ ว่าทุกคนมีมุมมองต่อ ‘ความรัก’ ของตัวละครเหล่านี้กันอย่างไรบ้าง ผู้เขียนจะรออ่านนะครับ 

.

เรื่อง: Phakkearth (Intern)

.

#TheShowhopper #CritiqueCritic #FlatGirls​ #แฟลตเกิร์ลชั้นห่างระหว่างเรา #GDH

#Netflix​ #NetflixTH