“เซียนไพ่ ไบเบิล ผับบาร์” ใครจะคิดว่าสามคำนี้เป็นคำอธิบายนางเอกโอเปร่าได้ แม้ "วันสตรีสากล" ผ่านมาจะค่อนเดือนแล้ว แต่ขอพื้นที่อวยยศสตรีในโลกโอเปร่าที่ผิดแผกไปจากขนบตัวละครหญิงในภาพจำสักนิด
.
กี่ครั้งแล้วที่โอเปร่าผลิตซ้ำภาพนางเอก "ตายคาโรง" ไม่ว่าจะเป็น Carmen สาวยิปซีในโอเปร่าของ Georges Bizet ผู้ถูกพระเอกแทงตาย หรือ Madama Butterfly เกอิชาที่ปลิดชีพตนเองในโอเปร่าของ Giacomo Puccini แม้เรื่องโด่งดังเหล่านี้จะกินใจใครหลายคน แต่ตัวละครหญิงสุดโฮ่งที่จะพูดถึงในวันนี้ไม่ต้องเอาชีวิตแลกให้ผู้ชมเห็นใจก็ได้ใจผู้คนมานักต่อนักแล้ว
.
เนื่องจากปีนี้ครบรอบ 100 ปี มรณกาลคีตกวี Puccini พอดี เราจึงขอยก Minnie นางเอกสายเฟียสจากโอเปร่าสไตล์คาวบอยของ Puccini เรื่อง La fanciulla del West มาเล่าสู่กันฟัง เธอผู้นี้ไม่ซ้ำใครแน่นอน เพราะ Minnie เป็นหญิงเดี่ยวเจ้าของร้านเหล้าใจกลางเหมืองทองในแคลิฟอร์เนีย แค่ซีนเปิดตัวของเธอในโอเปร่าก็ปังแล้ว ขอบอกว่า "ปัง" จริงๆ เพราะเธอเข้าฉากมาพร้อมปืนลูกซองและลั่นไกห้ามทัพคาวบอยคนงานเหมืองในร้าน!
.
วีรกรรมของ Minnie รัวไม่อั้น เธอปรามพวก "ชายแทร่" ที่หมายปองเธอได้อยู่หมัดทุกครา แถมยังอ่านคำภีร์ไบเบิลสอนศาสนาให้พวกเขาในร้านเหล้าอีกด้วย! ใครๆ ก็น้อมนำคำสอนของเธอทั้งสิ้น แต่ Minnie กลับไม่แลคนงานเหมือง ตัวมัมอย่างเธอมีใจให้ Dick Johnson ชายแปลกหน้าที่ภายหลังพบว่าแท้จริงเป็น "จอมโจรเม็กซิกัน" พระเอกของเรานั่นเอง ถึงตรงนี้ใครๆ ก็ต้องพลอยนึกไปว่าโอเปร่าดราม่าเช่นนี้คงสิ้นสุดที่โศกนาฏกรรมเป็นแน่ ฉากหลังแดนคาวบอยยิ่งเอื้อต่อการฆ่าแกงป่าเถื่อนอยู่แล้ว…แต่ช้าก่อน ระดับจอมโจรและเจ้เจ้าของบาร์ไม่ตายง่ายๆ หรอก แม้ดนตรีสุดระทึกของ Puccini จะทำเอาก้นแทบไม่ติดที่นั่งก็ตาม ทั้งดนตรีบรรยายการควบม้า และดนตรีแนวเต้น ragtime ต่างแต่งขึ้นเสริมบรรยากาศ "คาวบอยอเมริกัน" หลายคนมองว่า Puccini มาก่อนกาล เพราะโอเปร่าเรื่องนี้แสดงครั้งแรกในปี 1910 และดนตรีสร้างบรรยากาศลักษณะนี้ในภาพยนตร์เป็นที่ฮ็อตฮิตในเวลาต่อมา
.
Emmanuel Villaume ผู้เป็น Music Director คณะ Dallas Opera เคยให้สัมภาษณ์กับนิตยสาร Cowboys & Indians ว่า Puccini "ทดลองกับจังหวะหลากหลาย แนวประสานที่เปลี่ยนแปรเลื่อนไหลไว มีจังหวะซับซ้อนมากมาย และคำนึงถึงสีสัน พื้นที่ และการแสดงออกเป็นภาพผ่านดนตรีที่ถ่ายทอดในวงออร์เคสตรา" แต่นอกเหนือจากนี้ลายเซ็นทำนองหวานซึ้งของ Puccini ก็ยังพบได้ในโอเปร่านี้ อาทิ เพลงรัก "Quello che tacete" ที่ตัวละคร Dick ร้องมัดใจ Minnie ก็เป็นที่ติดหูถึงขั้นเกิดการฟ้องร้องว่ามีคน “ก็อปไปใช้” มาแล้ว ผู้ที่ถูกฟ้องไม่ใช่ใครอื่นแต่คือเจ้าพ่อมิวสิคัล Andrew Lloyd Webber! เพราะทายาทของ Puccini กล่าวหาว่าเพลง "The Music of the Night" จาก The Phantom of the Opera ลอกเลียนทำนองบางส่วนมาจากเพลงรักดังกล่าวของ Puccini…ความจริงท่านเซอร์ Lloyd Webber จะขี้จิ๊กอย่างจอมโจร Dick ในโอเปร่าหรือไม่คงเป็นปริศนาธรรม เพราะการฟ้องร้องจบลงด้วย "การตกลงนอกศาล" (แต่ลองฟัง "Quello che tacete” พิสูจน์กันเองได้ผ่านลิงก์ในคอมเมนต์)
.
ส่วน Dick ในโอเปร่าไม่ต้องรอ "ตกลงนอกศาล" เพราะนายอำเภอพร้อมลงทัณฑ์เขาทันทีหลังพบว่าเขาเป็นโจร มาติดที่ Minnie ไม่ยอมส่งตัว Dick ให้ เธอออกอุบายให้นายอำเภอแข่งไพ่โป๊กเกอร์ด้วย ถ้าเธอเป็นฝ่ายชนะ เขาต้องไว้ชีวิต Dick ส่วนถ้าเธอแพ้ เธอจะยอมตกเป็นของเขา! ทว่า ความเด็ดดวงของตัวแม่ไม่หยุดแค่นี้ ผลปรากฏว่า Minnie แพ้เห็นๆ ซึ่งยามจนตรอกนี้เองที่เธองัดเล่ห์แกล้งจะเป็นลม อาศัยจังหวะที่นายอำเภอเผลอ ดึงไพ่ที่ซ่อนในถุงน่องออกมาสู้จนชนะ เรียกได้ว่าสอนศาสนาคนอื่นให้ตายแต่จะไม่ยอมเสียผู้ชายให้ใครแน่นอนแม้ต้องโกงไพ่!
.
เราๆ คงเดากันว่าในองก์ต่อมาอันเป็นบทสรุปของโอเปร่า Minnie และ Dick ต้องรับผลกรรมจากการฉ้อโกงแหงๆ และชะตาก็พาให้ Dick ออกลายเป็นโจรเหมือนเก่าจริงๆ จนชาวเหมืองทองจับเขาได้อีกครั้ง คราวนี้เขาได้แต่รอถูกแขวนคอสถานเดียว แต่เช่นเคย "นารีขี่ม้าขาว" ที่รุดมาขวางการประหารโจรเสี้ยนทองก็คือ Minnie แม้แต่เหล่าชายฉกรรจ์ที่ขุดเหมืองมาทั้งวันก็ไม่อาจกัน Dick จากเธอได้ เพราะ Minnie ไล่ทวงบุญคุณทุกคนเรียงตัว จนทุกคนแม้กระทั่งนายอำเภอก็ละอายเพราะต่าง "ติดหนี้บุญคุณ" เธอกันมาทั้งสิ้น และยอมปล่อย Dick คืนให้ Minnie ในที่สุด จากที่เฉียดโศกนาฏกรรมก็พลิกโผเป็น “แฮปปี้เอนดิ้ง” ไปได้!
.
เห็นได้ว่าตัวละคร Minnie ต่างจากภาพจำ "นางเอก" โอเปร่าในขนบไม่น้อย ขนาดเหล่านางเอกโอเปร่าตลกสุขสันต์ยังมักอยู่ในอาณัติผู้ชาย แต่เจ้ Minnie ของเรากุมชะตาผู้ชายอยู่ในมือ นอกจากจะไม่ต้อง "ตายคาโรง" ให้คนเห็นใจแล้ว ยังช่วยชีวิตพระเอกเองถึงสองครั้ง! แต่ถ้ายังไม่ได้ใจคนดู สงสัยคงต้องอาศัยลูกซองของ Minnie ช่วยแล้วล่ะ!
เรื่อง : ธาริน ปริญญาคณิต
.
ลิงก์เพลงรักเจ้าปัญหา "Quello che tacete” : https://open.spotify.com/track/0nY57VRxdz7EOHFobHXp89...
.
Comentarios